59. Münih Güvenlik Konferansı kapsamında düzenlenen panele Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve Gürcistan Başbakanı Irakli Garibashvili konuşmacı olarak katıldı.
Aliyev, “Dağları Aşmak mı? Güney Kafkasya’da Güvenlik İnşa Etmek” başlıklı panelde, yaklaşık bir yıldır devam eden Rusya-Ukrayna savaşının ülkesini doğrudan etkilememesine rağmen, jeopolitik genel olarak durum değişti ve muhtemelen savaş öncesi duruma geri dönemez.
Savaş nedeniyle bazı ticari dezavantaj ve avantajlarla karşılaştıklarını belirten Aliyev, yaklaşık 2 yıl önce de bir savaş (İkinci Karabağ Savaşı) yaşadıklarını ve 44 gün sürdüğünü söyledi.
Savaşın ne olduğunu, halklara ne tür acılar ve yıkımlar getirdiğini bildiklerini ifade eden Aliyev, şunları kaydetti:
“Bu nedenle Avrasya’da elbette barış istiyoruz. Azerbaycan ve Ermenistan’ın bunu uzun süredir devam eden çıkmazdan bir geçiş olarak göstermesi gerektiğini düşünüyorum. Karşılıklı kin ve düşmanlık sona ermeli. Azerbaycan ve Ermenistan olarak şu anda barış için çalışıyoruz. Umarım bunu bir an önce yaparız.Önemli tarihsel çatışmaları olan ülkelerin nasıl ortaya çıkıp husumet sayfasını kapatabileceğinin güzel bir örneği olabilir diye düşünüyorum.”
Aliyev, Ermenistan ile barış görüşmelerine ilişkin ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ve Paşinyan’ın katılımıyla Münih’te düzenlenen üçlü görüşmeye atıfta bulunarak, bölgede “Azerbaycan ile Ermenistan arasında barış görüşmeleri” ve “Azerbaycan’ın Ermenistan ile görüşmesi” dedi. Karabağ’daki Ermeni nüfusu”. İki yönlü yaklaşım yönünde ortak bir anlayış olduğunu belirtti.
Buna hazır olduklarının altını çizen Aliyev, bunu Rusya’dan gelenlerle değil, bölgede yaşayan Ermeni cemaatinin temsilcileriyle yapabileceklerini söyledi.
Karabağ ve çevre vilayetlerin 30 yıldır Ermeni işgali altında olduğunu hatırlatan Aliyev, bu konuda Ermenistan’a herhangi bir yaptırım uygulanmadığını sözlerine ekledi.
“Barıştan başka seçeneğimiz yok”
Böyle bir panelin düzenlenmesinde emeği geçenlere teşekkür eden Gürcistan Başbakanı Garibashvili, Rusya-Ukrayna savaşının herkes için zorluklar getirdiğini belirtti.
2. Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa’nın ve dünyanın genelinin bu tür sıkıntılar yaşamadığını kaydeden Garibashvili, 2008’de Rusya’ya karşı da savaştıklarını ve Rusya’nın Gürcistan’ın toprakları olan Abhazya ve Güney Osetya’yı işgal ettiğini kaydetti.
Rusya’nın Gürcistan topraklarında askeri üsleri olduğunu hatırlatan Garibashvili, 2008’den bu yana birçok sorunla karşılaştıklarını ifade etti.
Rusya’nın şu anda Ukrayna’ya odaklandığını belirten Garibashvili, “Bu yıkıcı bir savaş. Bu savaşı bitirmek için elimizden gelen her şeyi yapmalıyız. Barıştan başka alternatifimiz yok” dedi. söz konusu.
Garibashvili, Rusya’nın 2008’de Gürcistan’a düzenlediği saldırıdan bu yana Rusya’ya yönelik herhangi bir yaptırım görmediğini belirterek, ülkelerin Rusya ile ticaretinin normal seyrinde devam ettiğini gördüklerini belirterek, bunun çok kötü bir işaret olduğunu sözlerine ekledi.
“Bölgemizde yönetilmesi gereken birçok risk var”
Paşinyan ise üç ülke liderlerinin ilk kez böyle bir formatta görüşmesinin tarihi bir görüşme olabileceği fikrine katıldığını söyledi.
Halihazırda oluşturulmakta olan tarihin içeriğini belirlemenin değerine değinen Paşinyan, farklı çıktılar ve sonuçlar elde etseler bile sonuç odaklı olmaları gerektiğine değindi.
“Küresel istikrarsızlık bölgemizde işleri daha iyi hale getiremez. Uzun bir süredir tüm uluslararası dikkatler Ukrayna’ya odaklanmış durumda ve bu bölgemiz için yeni riskler oluşturuyor. Bölgemizde yönetilmesi gereken riskler var” dedi. dedi.
Demokratik reform gündemine bağlı kaldıklarına işaret eden Paşinyan, demokratik reformlar, hukukun üstünlüğü, insan hakları ve bağımsız yargı gibi demokratik kurumların geliştirilmesinin bölgelerindeki genel durumu daha elverişli hale getireceğine inandıklarını söyledi.
Paşinyan, Kahramanmaraş’ta meydana gelen depremden etkilenen Türkiye’ye sadece insani yardım ve arama kurtarma ekipleri gönderdiklerine dikkat çekti.
Bu süreçte Türk hükümetinden çok olumlu geri dönüşler aldıklarını belirten Paşinyan, “Bu adımın siyasi sonuçları olursa daha iyi olur ama insani yardım bizim ilk motivasyonumuzdu” dedi. dedi.
Paşinyan, depremlerden önce de Türkiye ile özel elçiler aracılığıyla diyalog kurduğunu belirterek, “Türkiye ile diplomatik ilişkilerin kurulması ve sınırların açılması sadece bölgesel durum açısından değil, aynı zamanda uluslararası durum.” söz konusu.
